این حشره یکی از آفات مهم پنبه در اکثر نقاط جهان غیر از قاره آمریکا است و در حال حاضر در کشورهایی نظیر مصر ، سوریه ، عراق ، ترکیه ، ژاپن ، چین ، تایلند ، پاکستان ، هندوستان ، کشور های حاشیه دریای مدیترانه و استرالیا یافت می شود . در ایران نیز در خراسان ، بلوچستان ، خوزستان ، جیرفت ، فارس ، گرگان ، گنبد ، ورامین ، گرمسار ، اشتهارد و ساوه انتشار دارد . این آفت از کنف ، بامیه ، ختمی و گاو پنبه تغذیه می نماید.

شکل شناسی

حشره کامل :

حشره کامل پروانه ای کوچک که رنگ سر، قفسه سینه ، و بال های جلویی سبز مغز پسته ای بوده و روی بال های جلویی سه نوار موج دار کمی پر رنگ تر از متن آن دیده می شود . در موقع استراحت که بال ها روی بدن قرارمی گیرند علامتی شبیه W را ایجاد می نمایند . این علامت به رنگ سبز- زردو یا سبز دیده می شود ، گاهی نیز این نوارها وجود ندارند که در این صورت تمام سطح بال های جلویی سبز یکنواخت می باشد. بال های زیری به رنگ سفید متمایل به نقره ای یا خاکستری بوده و شکم و پاها خاکستری رنگ است. پروانه های نسل پاییزه به رنگ زرد متمایل به قهوه ای هستند.

تخم :

تخم های ایم حشره به رنگ آبی کمرنگ بوده و در قسمت سطحی دارای 30 عدد شیار می باشند که در دو سوی قطبین کشیده شده ، ولی هیچگاه به قطبین نمی رسند.

لارو:

این آفت دارای 5 نسل لاروی است . هر کدام از حلقه های بدن به جز سر و پیش قفسه سینه دارای 4 عدد برجستگی غده مانند گوشتی و مودار هسنتد که به همیت دلیل نیز به آن خاردارمی گویند . اندازه غده های بند های ابتدایی بزرگتر از عقبی است. رنگ عمومی بدن لاروها قهوه ای تا خاکستری هستند.

شفیره :

شفیره در داخل پیله ای شبیه قایق وارونه است ، تشکیل می شود. رنگ آن قهوه ای و رنگ پیله سفید چرک یا قهوه ای می باشد. شفیره ها به ندرت در داخل خاک تشکیل می شوند . قسمت عریض پیله دارای یک شکاف طولی برای خروج حشرات کامل شب پره است که دو طرف این شکاف به وسیله تارهای ظریفی بهم متصل شده و در مواقعی که به پیله فشاری وارد شود این شکاف قابل رویت می باشد .

خسارت

کرم خاردار از مهمترین آفات پنبه است و وجود آن در بعضی مناطق ، کشت این محصول را غیر ممکن می سازد . این آفت علاوه بر پنبه به کلیه گیاهان خانواده پنیرکیان نظیر انواع ختمی و بامیه حمله می کند . لاروها با تغذیه از غنچه های پنبه باعث ریزش آنها شده و با ورود به داخل قوزه ها سبب کاهش کیفیت ، طول الیاف و کثیفی آنها می گردند. لاروها قبل از تشکیل قوزه ها ، از جوانه های انتهایی بوته ها تغذیه کرده و موجب پژمردگی و خشک شدن آنها می شوند.

زیست شناسی

این آفت زمستان را در نقاط گرم ، بصورت مراحل مختلف زیستی و در مناطق سرد فقط به فرم شفیره سپری می نماید. حشرات ماده در بهار پس از خروج از پوسته شفیرگی ، جفت گیری کرده و سپس تخم ها را به صورت انفرادی روی قوزه و یا در نزدیکی آن قرار می دهند . هر حشره ماده حدود 400 تا 500 عدد تخم می گذارد . لاروهای سن یک ، بعد از 3 تا 4 روز ، از پوسته تخم خارج شده و شروع به تغذیه از جوانه های انتهایی و غنچه ها می نمایند؛ سپس وارد جوانه مرکزی می شوند و در صورت وجود قوزه ها وارد آنها شده و از الیاف نارس و دانه ها تغذیه می نمایند . دوره لاروی 25 تا 30 روز و دوره شفیرگی 10 تا 15 روز طول می کشد . این آفت در شرایط آب و هوایی خوزستان در هر سال 4 تا 5 نسل ، ولی در شرایط جیرفت 7 تا 8 نسل دارد که از این تعداد 5 تا 6 نسل در روی پنبه فعالیت دارد.

روش های کنترل

الف : زراعی

1.    جمع آوری وانهدام بقایای گیاهان آلوده ، بویژه آنهایی که پای بوته ها ریخته شده اند.

2.    شخم عمیق در اواخر پاییز یا اوایل زمستان

3.    از بین بردن گیاهان میزبان ثانوی در سالهایی که مزرعه در شرایط آیش یا تناوب قرار دارد .

4.    در مناطق آلوده باید آخرین چین در پاییز زودتر از موعد برداشت شود.

ب : بیولوژیکی

استفاده از عوامل بیولوژیک نظیر زنبور Microbracon  brevicornis     

ج : فرمونی

د: شیمیایی

امولسیون 35% تیودان 3 لیتر در هکتار ، لاروین 80Df  1 کیلو در هکتار ، سوین 85% - 2.5 تا 3 کیلو در هکتار ، سومیسیدین7/0 لیتر در هکتار

*حتی المقدور سعی گردد سمپاشی ها فقط در موارد لزوم و متناسب با تعداد نسل آفت انجام شود . *